Berria egunkariak eginiko elkarrizketa batean adierazi duenez, Juanjo Agirrezabala EAko legebiltzarkideari ez zaizkio argigarriak iruditu Iñigo Cabacas eta Xuban Nafarrateren kasuen inguruan Herrizaingo sailburuak emandako azalpenak, eta susmoa dauka auziak ez direla «muturreraino» ikertuko. Datozen hauteskundeei buruz ere mintzatu da Agirrezabala. Ezkerreko independentisten koalizioak irabaztea espero du eta ez du gobernatzea baztertzen.
Eusko Legebiltzarreko jardunean atseden hartzeko ia tarterik gabe dabil azken hilabeteotan Juanjo Agirrezabala EAko legebiltzarkidea (Legazpi, 1959). Osteguneko osoko bilkura amaituta erantzun die BERRIAren galderei.
Iñigo Cabacas eta Xuban Nafarrateren kasuei buruzko azalpenak eskatu zenizkion Rodolfo Aresi. Argigarriak iruditu zaizkizu?
Ez, inola ere ez. Bi kasuetan oso datu gutxi eman ditu, eta zinismoz jokatu du. Nafarrate kasuari erreparatzen badiogu, lehen agerraldian eman zuen bertsioa ez zetorren bat bideoan ikusten zenarekin. Hark zioen tiroa entzun aurretik erori zela gaztea, eta ertzainek harrapatu behar izan zutela jende multzo bat zegoelako haren atzean, baina bideoan ikusi da ez zela horrela izan.
Ertzaintzak izan duen jokabideari buruz zein iritzi duzu?
Ertzaintzaren jokabidea guztiz neurriz kanpokoa izan da kasu bietan. Erantzukizun politikoak bere gain hartu ditu Aresek, eta horregatik eskatu diot dimisioa emateko, Ertzaintzaren burua delako. Halaber, gertaerak azken muturreraino ikertzea eta arduradunak identifikatu eta zigortzea galdegin diot.
Muturreraino ikertuko al du? Argituko al dira auziak?
Ez dut uste. Aresek azken agerraldian izan duen jarrera ikusita, ez dut uste bi kasu hauek azken muturreraino ikertu eta argituko direnik. Herrizaingo Sailari ez diot inolako prestasunik ikusten horretarako.
Bi kasu horiek bakartuak izan dira ala Ertzaintzaren ohiko jokabidearen erakusle dira?
Uste dut ez dela ez bata ez bestea. Argi dagoena da bi kasu horiek oso larriak izan direla baina ez direla bakartuak. Azken asteotan hainbat gazte etorri zaizkigu taldera Ertzaintzaren jokaera neurrigabeak salatzera. Gasteizko autobus gidari baten eta Ertzaintzaren arteko liskar bat ere egon da, eta horri buruzko argibideak eskatuko dizkiot Aresi hurrengo kontroleko osoko bilkuran. Horrekin esan nahi dudana da Ertzaintzaren zenbait jokabide neurriz kanpokoak izaten ari direla, eta jakin nahi dugu zergatik gertatzen ari diren egoera horiek.
Esan duzu Ertzaintzak eredua aldatu eta garai berrietara egokitu beharko lukeela. Egokitu, nola?
EAk beti defenditu du Ertzaintzak polizia integrala izan behar duela eta herritarrengandik gertu egon behar duela. Buruan dudan irudia da hastapenetakoa, ertzainak kalean normal-normal ibiltzen ziren garaia. Horixe da, hain zuzen, nahiko genukeen Polizia, herritarren zerbitzura egongo dena eta segurtasuna bermatuko duena. Onartezina da ertzainek segurtasun horren aurka egitea eta jendea beldurtzea.
Une honetan, eredu horretatik urrun ikusten duzu Ertzaintza?
Bai, gaur egun urrun ikusten dut.
Arabako ustezko ustelkeria eta irregulartasun auziaren batzordeko presidentea izan zara. Pozik geratu zara batzordeak egindako lanarekin?
Lan luzea eta nekeza izan da, baina pozik nago, batez ere txostena egiteko adostasun handia lortu delako. EAJ ez gainerako taldeak ondorioekin ados egotea garrantzitsua da, eta zerbaiten isla ere bada. Ardura politikoak eta irregulartasunak aztertu ditugu, legezko erantzukizunak alde batera utzita. Ardura politikoak aztertzean ondorioztatu dugu irregulartasunak egon badaudela, eta txostenean egindako gomendioetan adierazi dugu ezin dela irregulartasunik onartu kargudun publikoetan. Herritarrari nolabait esan diogu gaizki jokatzen duenak ezin duela kargu publiko bat izan. Etorkizunari begira ere aholkuak eman ditugu, eta halakorik berriro gerta ez dadin, hainbat proposamen egin dizkiogu Jaurlaritzari.
Ebazpenean erantzukizun politikoak zehaztu dituzue, baina horrek praktikan zer ondorio ditu?
Praktikan, berez, ez du ondorio zuzenik txostenak. Ikusi dugu diru publikoa oker erabili dela eta hainbat enpresari eman zaiola, eta Jaurlaritzari eskatu diogu errekupera dezala diru hori. Enpresekin egindako legez kanpoko kontratuen kasuan dioguna da hemendik aurrera ezin dela berriro halakorik gertatu. Baina, praktikan, gomedioak ematetik harago, ezin dugu ezer gehiago egin. Kargudun publikoentzat bada dei bat, esateko badaudela arau batzuk eta errespetatu behar direla.
De Miguel auzian erantzukizun politikoa izatea egotzi diezue EAJko hainbat kide ohiri. EAJk, berriz, salatu du epaiketa paraleloa egin zaiola.
Hau ez da izan inoren kontrako epaiketa edo jazarpen bat. Gure helburu bakarra izan da ikertzea eta ongi jokatu den ala ez aztertzea. EAJk ez du hori ulertu, eta bere buruaren aurkako jazarpentzat jo du. Jeltzaleek beren hipotesia eraiki dute, eta den-dena zuzen egin zela defenditu dute. Begietan benda bat jarri nahi izan dute, errealitatea ez ikusteko. Batzordean denak ados jartzen saiatu naiz, eta jeltzaleen hainbat proposamen ere onartu dira. Hala ere, argi dago EAJk jarrera itxia izan duela gai honetan.
Batzordera deituta zeuden hainbat lagun ez ziren agertu… Lan egiteko zailtasunak izan dituzue?
Bai. Hasieran, agertzera deituak ziren batzuek muzin egin zioten hemengo deiari. Egoera bideratzea lortu genuen azkenean, eta aurreikusitako guztiak pasa ziren. Baina batzuek ez ziguten lana erraztu, batzordekideen galderei erantzuteari uko egin ziotelako. Baina, horrez gain, elementu positiboak ere egon dira, dokumentu asko bildu ditugulako eta horien guztien analisia egitean hainbat gauza argitu ditugulako.
Uste zenuten baino mamitsuagoa izan da esku artean izan duzuen informazioa?
Bai, irregulartasun sakonak egon direla ohartu gara, eta hori islatu dugu txostenean. Ziur naiz, informazio gehiago izanda ere, ebazpenaren ondorioak berberak izango zirela. Zail ikusten dut atera ditugun ondorioetatik harago joan ahal izatea, daturik garrantzitsuenak txostenean jasota daudelako. Argi geratu da irregulartasunak egon direla kargudun publiko batzuen aldetik.
Bakerako eta elkarbizitzarako lantaldea zertarako sortu da, zure aburuz?
Jatorrizko egitasmoa positiboa zela uste dut, lantaldeak ez zuelako inor kanpo uzten eta herri honen gatazkari heltzen ziolako. Baina azkenean onartu eta martxan jarri den lantaldea funtsik gabekoa da. Batetik, baztertzailea delako, ez duelako bermatzen ezker abertzaleak era normalizatu eta etengabean parte hartzea, etak bestetik, gatazkaren ondorioei ez dielako heltzen. Garrantzitsuena ez da lantaldearen testuak hitzez hitz dioena, haren aurrean dugun borondatea baizik. PPk eta PSE-EEk argi utzi zuten euren borondatea zela ezker abertzalea kanpo uztea. PPk, azkenean, lantaldeak izan zezakeen balio guztia kentzea lortu du. Taldea hilda jaio da, eta ez du inongo ekarpenik egingo.
Aintzane Ezenarrok dio lantaldea elkarrizketarako urrats moduan hartu behar dela.
Baina pausoak ematen badira, tentuz eta denon artean eman beharko dira. Kontua ez da urratsak nola edo hala egitea, herri honetako protagonista guztiekin hitz egitea baizik. Elkarrizketa saioak egin behar dira, bai, baina denon artean. Hori da, gure ustez, ziklo berri honi erantzuteko modurik garrantzitsuena. Arazoa guztiona bada, irtenbideak ere guztiona izan behar du.
Oroimenaren Institutua sortzeko lege proposamena ez duzue sinatu; zergatik?
Ez garelako ados jarri. Apirilaren 10ean, txostena eman ziguten, eta sinatzeko prest ote geunden galdetu ziguten, erantzun azkarra behar zutelako. Adostasunerako biderik ez da egon, eta hiruzpalau alderdiren artean prestatutako lege proposamena izan da. Uste dugu halako gai sakon bat ezin dela presaka egin, prozesu bat behar dela, eta gaia soseguz eta tentuz landu behar dela. Hala eta guztiz ere, guk ez dugu tramitea oztopatuko.
Beharrezkoa ikusten duzu halako institutu bat?
Ez gaude institutua sortzearen aurka, baina ez dugu edozein institutu nahi. Hainbat zuzenketa aurkeztuko dizkiogu lege egitasmoari. Batetik, erakunde independente bat izan beharko lukeelako eta dependentzia izugarria ikusten diogulako gobernuarekiko. Bestetik, giza eskubideak sustatzetik harago joan beharko lukeelako eta giza eskubideen bortxaketa bat egon dela edo egon daitekeela ikertzeko gaitasuna izan beharko lukeelako.
Jatorria: BERRIA
