Subiranistok ilusioz eta itxaropenez esnatu ginen 2017ko urriaren 1ean, herrien eskubideak errespetatzeko bidean mugarri izan zitekeen itxaropenarekin. Eguna protesta-mobilizazioekin amaitu genuen, mundu guztiak ikusi zuen errepresio bortitzaren irudiekin lur jota. Eta, hala ere, errepresioa hasi besterik ez zen egin. Artean ez genekien politikari eta aktibista sozial soberanista demokratiko eta baketsuek, bakezaleek ere, kartzelan edo erbestean amaituko zutela herriari hitza emateagatik.
Erreferendumaren hirugarren urteurrena bete baino egun batzuk lehenago, Quim Torra presidentearen inhabilitazioa baieztatu da, politika egiteagatik: ez dago pankarta bat baino ezer baketsuagorik, ezta gizartearen gehiengoaren babesa duen aldarrikapena baino demokratikoagorik ere. Estatu Epaiaren bidez frogatu da Rodrigo Rato eta bera bezalakoak, herritarrei milaka euro lapurtu ostean, delituagatik absolbituta geratu direla, Torra presidentea kondenatu egin duten bitartean.
Ilusioz hasi zen egun horretatik hiru urte pasa direnean, bederatzi buruzagi soberanista preso ditugu eta beste zazpi erbestean, tartean Kataluniako presidente eta presidenteordea, eta Parlamentuko presidentea, gainera bi presidente, inhabilitatuak (gogora dezagun Artur Mas). Hori guztia Estatuak hartutako erabakiengatik eta subiranotasunak inolako indarkeriarik gabe garatu duen prozesu batean.
Hori da Katalunian sufritzen duten injerentzia politiko eta instituzionalaren presioa, Madrilek auzoak konfinatzea erabaki dezakeen, udalek Europako dirulaguntzei buruz erabaki behar duten edo erkidego bakoitzak Kodeari aurre egiteko neurrira egindako planak egin ditzakeen eztabaidatzen ari garen une honetan.
Aldi berean, eta kontraesankorra dirudien arren, gero eta zailagoa da epe ertainean Kataluniak ez duela bere etorkizuna erabakiko pentsatzea. Prozesua, goi mailako buruzagi politikoei eta huts egin ez duen gizarteari esker, atzeraezina da. Izan ere, Estatuak horrela pentsatuko ez balu, zigorra ez litzateke hain krudela izango. Espainiako Estatuari ez baitzaio axola preso politikoak edukitzea.
Joan Tardak esan zuen Eusko Alkartasunaren Gasteizko egoitzan emandako hitzaldi batean: gailurretik oso gertu iritsi dira uste baino lehenago, baina azken metroak oso zailak eta gogorrak izaten ari dira.
Kataluniak lortu du autodeterminazio eskubidea Estatuko, Europako eta neurri batean munduko foko politikoak erakartzen duen gaia izatea. Euskal Herritik azken hamarkadetan lortu duguna baino gehiago da, eta horrek pentsarazi behar digu, zalantzarik gabe. Jakina da gure herrian alderdi independente bat dagoela, eta mendeko beste batzuk ere bai. Zalantzarik gabe, Kataluniako prozesuak ispilu aurrean jarri gaitu euskal independentistak, Estatu bera baitugu aurrean, eta antzeko gizarteak gara.
Honezkero, gatazka politiko honen bi “fronteek” erronka handiak dituzte. Estatuak demokratizatu egin behar du. Zantzu batzuen arabera, bai PSOEk bai Unidas Podemosek badakite Estatua ezin dela Europako demokraziekin alderatu. Inork ez du imajinatzen antzeko egoerarik Eskozian, bertan herritarrek askatasunez bozkatu eta aukeratu zuten.
Izan ere, ihes egin zuten politikoek normaltasunez bizi dira Europan, Estatuak preso hartzeko presio guztiak egin arren. Are gehiago, Puigdemont eta Comin eurodiputatuak dira: normaltasun gehiago, ezinezkoa. Eusko Alkartasuna kide den Aliantza Libre Europarrean gaur eta gihar egingo dugun Batzar Orokorrean Kataluniako egoeraz eta preso politikoei buruz hitz egingo da.
Ematen du, esaten genuen, PSOEk eta U. Podemosek badakitela zer egin behar duten. Ez bakarrik gatazka honetan, baita beste gai batzuetan ere. Ausartuko diren eta Estatuaren estoldek utziko dieten da kontua. Bai Katalunian, bai Euskal Herrian, bide horretan laguntzeko ausardiaz lan egiteko gai diren indar politikoak daude.
Herritarren beharrei erantzuten diegun bitartean hazten jarraitzea da subiranotasunaren erronka. Horretan ados gaude Euskal Herria eta Katalunia, Eusko Alkartasuna eta Esquerra. Hala esan ziguten beraiek telematikoki ospatu genuen azken Diadan; ordenagailuz egin arren, haien bidea gure bidea dela eta elkarrekin egingo dugula esateko aukera izan genuen. Esquerrako lagunek argi dute: helburura iristeko bi lan egin behar dira, alde batetik, subiranismoak gehiengo nahikoa batu behar du erreferenduma bermeekin irabazteko; bestetik, erreferenduma egitea lortu behar da. Bi lan itzel, dudarik gabe. Baina inork ez zuen esan erraza izango zenik.
Halaber, Esquerrarekin ere ados gaude gizartea bide subiranistara erakartzeko politika instituzional sozialdemokratak, gure bizilagunen bizi-baldintzak hobetzen dituztenak, armarik indartsuena direla esateko orduan. “Independentzia, hobeto bizitzeko” izan zen duela hamar urte baino gehiagoko Eusko Alkartasunako hauteskunde kanpaina baten leloa.
Urriaren 1eko gure gogoetak Kataluniako herriari eta jendartearen borondatea betetzeagatik eta gizarteari hitza emateagatik errepresaliatuak izan diren ordezkariak agurtuta amaitu behar du derrigorrez. Carles Puigdemont, Clara Ponsati, Lluis Puig, Marta Rovira, Anna Gabriel, Toni Comin, Meritxell Serret, Raül Romeva, Jordi Turull, Josep Rull, Joaquim Forn, Dolors Bassa, Carme Forcadell, Jordi Sanchez, Jordi Cuixart eta Oriol Junqueras.
Haiek etxean nahi ditugu, beren familiekin. Eta Kataluniako gizartea, bozkatzen, erabakitzen ikusi nahi dugu. Guk egingo dugun bidea markatzen. Beraien atzetik joango garela hitz ematen dugu.
